देवीमाहात्म्यम् «Величие Богини» Глава 10. «Убиение Шумбхи»

Глава 10. «Убиение Шумбхи»

ऋषिरुवाच॥ १॥
 oṁ ṛṣiruvāca .. 1..

Риши сказал:

निशुम्भं निहतं दृष्ट्वा भ्रातरम्प्राणसम्मितं।
 हन्यमानं बलं चैव शुम्बः कृद्धोऽब्रवीद्वचः ॥ २ ॥
 niśumbhaṁ nihataṁ dṛṣṭvā bhrātaraṁ prāṇasammitam .
 hanyamānaṁ balaṁ caiva śumbhaḥ kruddho’bravīdvacaḥ .. 2..

Тогда Шумбха, видя убитым дорогого (ему) как жизнь брата Нишумбху, а войско погибшим, в гневе произнес такие слова:

बलावलेपदुष्टे त्वं मा दुर्गे गर्व मावह।
 अन्यासां बलमाश्रित्य युद्द्यसे चातिमानिनी ॥ ३॥
 balāvalepaduṣṭe tvaṁ mā durge garvamāvaha .
 anyāsāṁ balamāśritya yuddhyase cātimāninī .. 3..

О, Дурга, возгордившаяся Своей силой, не выказывай высокомерия, – обманщица. Ты сражаешься, используя силу других!”

देव्युवाच ॥ ४॥
 devyuvāca .. 4..

Деви сказала:

एकैवाहं जगत्यत्र द्वितीया का ममापरा।
 पश्यैता दुष्ट मय्येव विशन्त्यो मद्विभूतयः ॥ ५॥
 ekaivāhaṁ jagatyatra dvitīyā kā mamāparā .
 paśyaitā duṣṭa mayyeva viśantyo madvibhūtayaḥ .. 5..

Воистину Я одна здесь в мире, кто второй, помимо Меня? О негодный, смотри – (все) Мои силы-(богини) входят в Меня!

ततः समस्तास्ता देव्यो ब्रह्माणी प्रमुखालयम्।
 तस्या देव्यास्तनौ जग्मुरेकैवासीत्तदाम्बिका ॥ ६॥
 tataḥ samastāstā devyo brahmāṇī pramukhālayam.
 tasyā devyāstanau jagmurekaivāsīttadāmbikā .. 6..

И все богини, предводительствуемые Брахмани, растворились в теле Деви, – Амбика осталась одна.

देव्युवाच ॥ ६॥
 devyuvāca .. 7..

Деви сказала:

अहं विभूत्या बहुभिरिह रूपैर्यदास्थिता।
 तत्संहृतं मयैकैव तिष्टाम्याजौ स्थिरो भव ॥ ८॥
 ahaṁ vibhūtyā bahubhiriha rūpairyadāsthitā .
 tatsaṁhṛtaṁ mayaikaiva tiṣṭhāmyājau sthiro bhava .. 8..

Моею силой Я была здесь во многих формах – всех их Я вобрала в Себя; теперь Я одна, будь же храбр в бою!

ऋषिरुवाच ॥ ९॥
 ṛṣiruvāca .. 9..

Риши сказал:

ततः प्रववृते युद्धं देव्याः शुम्भस्य चोभयोः।
 पश्यतां सर्वदेवानाम् असुराणां च दारुणम् ॥ १०॥
 tataḥ pravavṛte yuddhaṁ devyāḥ śumbhasya cobhayoḥ .
 paśyatāṁ sarvadevānāmasurāṇāṁ ca dāruṇam .. 10..

И началась страшная битва между Деви и Шумбхой – все девы и асуры наблюдали за ней.

शर वर्षैः शितैः शस्त्रैस्तथा चास्त्रैः सुदारुणैः।
 तयोर्युद्दमभूद्भूयः सर्वलोकभयज्ञ्करम् ॥ ११॥
 śaravarṣaiḥ śitaiḥ śastraistathā cāstraiḥ sudāruṇaiḥ .
 tayoryuddhamabhūdbhūyaḥ sarvalokabhayaṅkaram .. 11..

Ливнями стрел, острым оружием и страшными орудиями они повели новую битву, поразившую страхом весь мир.

दिव्यान्यश्त्राणि शतशो मुमुचे यान्यथाम्बिका।
 बभज्ञ तानि दैत्येन्द्रस्तत्प्रतीघातकर्तृभिः ॥ १२॥
 divyānyastrāṇi śataśo mumuce yānyathāmbikā .
 babhañja tāni daityendrastatpratīghātakartṛbhiḥ .. 12..

И сотни божественных оружий, выпущенных Амбикой, властелин даитьев разбил собственными оборонительными орудиями.

मुक्तानि तेन चास्त्राणि दिव्यानि परमेश्वरी।
 बभञ्ज लीलयैवोग्र हूज्कारोच्चारणादिभिः॥ १३॥
 muktāni tena cāstrāṇi divyāni parameśvarī .
 babhañja līlayaivograhuṅkāroccāraṇādibhiḥ .. 13..

А затем, словно играя, гневным слогом “хум” и иными (мантрами), Высшая Владычица разбила пущенное им чудесное оружие.

ततः शरशतैर्देवीम् आच्चादयत सो ऽसुरः।
 सापि तत्कुपिता देवी धनुश्चिछ्चेद चेषुभिः॥ १४॥
 tataḥ śaraśatairdevīmācchādayata so’suraḥ .
 sāpi tatkupitā devī dhanuściccheda ceṣubhiḥ .. 14..

И асур накрыл Деви сотнями стрел; но воспылав гневом, Богиня разбила его лук (Своими) стрелами.

चिन्ने धनुषि दैत्येन्द्रस्तथा शक्तिमथाददे।
 चिछ्चेद देवी चक्रेण तामप्यस्य करेस्थिताम्॥ १५॥
 chinne dhanuṣi daityendrastathā śaktimathādade .
 ciccheda devī cakreṇa tāmapyasya kare sthitām .. 15..

Когда же был разбит лук, царь даитьев поднял дротик, но Деви рассекла тот (дротик) диском (прямо) в его руке.

ततः खड्ग मुपादाय शत चन्द्रं च भानुमत्।
 अभ्यधावत्तदा देवीं दैत्यानामधिपेश्वरः॥ १६॥
 tataḥ khaḍgamupādāya śatacandraṁ ca bhānumat .
 abhyadhā vata tāṁ devīṁ daityānāmadhipeśvaraḥ .. 16..

И схватив меч, (блистающий) как солнце, и (щит) с сотней (лун), высший владыка даитьев стремглав бросился к Деви.

तस्यापतत एवाशु खड्गं चिच्छेद चण्डिका।
 धनुर्मुक्तैः शितैर्बाणैश्चर्म चार्ककरामलम्॥ १७॥
 tasyāpatata evāśu khaḍgaṁ ciccheda caṇḍikā .
 dhanurmuktaiḥ śitairbāṇaiścarma cārkakarāmalam .
 (aśvāṁśca pātayāmāsa rathaṁ sārathinā saha) .. 17..

А когда он приблизился, Чандика острыми стрелами из лука тут же разбила его щит и меч, сияющий словно солнце.

हताश्वः पतत एवाशु खड्गं चिछ्चेद चण्डिका।
 जग्राह मुद्गरं घोरम् अम्बिकानिधनोद्यतः॥ १८॥
 hatāśvaḥ sa tadā daityaśchinnadhanvā visārathiḥ .
 jagrāha mudgaraṁ ghoramambikānidhanodyataḥ .. 18..

(Оставшись) с убитым конем, расщепленным луком, без Колесничего, готовясь убить Амбику, даитья взял свою страшную палицу.

चिच्छेदापततस्तस्य मुद्गरं निशितैः शरैः।
 तथापि सोऽभ्यधावत्तं मुष्टिमुद्यम्यवेगवान्॥ १९॥
 cicchedāpatatastasya mudgaraṁ niśitaiḥ śaraiḥ .
 tathāpi so’bhyadhāvattāṁ muṣṭimudyamya vegavān .. 19..

Острыми стрелами Она расщепила палицу бросившегося (к Ней асура); тогда он кинулся к Ней с поднятым кулаком.

स मुष्टिं पातयामास हृदये दैत्य पुङ्गवः।
 देव्यास्तं चापि सा देवी तले नो रस्य ताडयत्॥ २०॥
 sa muṣṭiṁ pātayāmāsa hṛdaye daityapuṅgavaḥ .
 devyāstaṁ cāpi sā devī talenorasyatāḍayat .. 20..

И бесстрашный даитья обрушил свой кулак на сердце Деви, Деви же ладонью ударила его в грудь.

तलप्रहाराभिहतो निपपात महीतले।
 स दैत्यराजः सहसा पुनरेव तथोत्थितः ॥ २१॥
 talaprahārābhihato nipapāta mahītale .
 sa daityarājaḥ sahasā punareva tathotthitaḥ .. 21..

Поверженный ударом ладони царь-даитья упал на землю, но тут же поднялся вновь.

उत्पत्य च प्रगृह्योच्चैर् देवीं गगनमास्थितः।
 तत्रापि सा निराधारा युयुधे तेन चण्डिका॥ २२॥
 utpatya ca pragṛhyoccairdevīṁ gaganamāsthitaḥ .
 tatrāpi sā nirādhārā yuyudhe tena caṇḍikā .. 22..

И схватив Деви, в высоком прыжке взмыл в небо, и там, без опоры, Чандика продолжила бой с ним.

नियुद्धं खे तदा दैत्य श्चण्डिका च परस्परम्।
 चक्रतुः प्रधमं सिद्ध मुनिविस्मयकारकम्॥ २३॥
 niyuddhaṁ khe tadā daityaścaṇḍikā ca parasparam .
 cakratuḥ prathamaṁ siddhamunivismayakārakam .. 23..

Так Чандика и даитья повели рукопашный бой в небе, наполнивший изумлением сиддхов и отшельников.

ततो नियुद्धं सुचिरं कृत्वा तेनाम्बिका सह।
 उत्पाट्य भ्रामयामास चिक्षेप धरणीतले॥ २४॥
 tato niyuddhaṁ suciraṁ kṛtvā tenāmbikā saha .
 utpāṭya bhrāmayāmāsa cikṣepa dharaṇītale .. 24..

И после долгой рукопашной схватки Амбика подняла врага, и, закружив, бросила его оземь.

सक्षिप्तोधरणीं प्राप्य मुष्टिमुद्यम्य वेगवान्।
 अभ्यधावत दुष्टात्मा चण्डिकानिधनेच्छया॥ २५॥
 sa kṣipto dharaṇīṁ prāpya muṣṭimudyamya vegavān .
 abhyadhāvata duṣṭātmā caṇḍikānidhanecchayā .. 25..

Сброшенный на землю низменный (асур) поднял кулак и устремился вперед, пытаясь убить Чандику.

तमायन्तं ततो देवी सर्वदैत्यजनेशर्वम्।
 जगत्यां पातयामास भित्वा शूलेन वक्षसि॥ २६॥
 tamāyāntaṁ tato devī sarvadaityajaneśvaram .
 jagatyāṁ pātayāmāsa bhittvā śūlena vakṣasi .. 26..

Но при виде бегущего к Ней владыки всего рода даитьев, Деви повергла его на землю, пронзив ему грудь копьем.

स गतासुः पपातोर्व्यां देवीशूलाग्रविक्षतः।
 चालयन् सकलां पृथ्वीं साब्दिद्वीपां सपर्वताम् ॥ २७॥
 sa gatāsuḥ papātorvyāṁ devī śūlāgravikṣataḥ .
cālayan sakalāṁ pṛthvīṁ sābdhidvīpāṁ saparvatām .. 27..

И пронзенный острым копьем Богини, он мертвым пал наземь, содрогнув всю землю с горами, островами и океанами.

ततः प्रसन्न मखिलं हते तस्मिन् दुरात्मनि।
 जगत्स्वास्थ्यमतीवाप निर्मलं चाभवन्नभः ॥ २८॥
 tataḥ prasannamakhilaṁ hate tasmin durātmani .
 jagatsvāsthyamatīvāpa nirmalaṁ cābhavannabhaḥ .. 28..

Когда же был убит тот низкий (асур), Вселенной вернулись счастье и совершенный покой, а небо стало ясным.

उत्पातमेघाः सोल्का येप्रागासंस्ते शमं ययुः।
 सरितो मार्गवाहिन्यस्तथासंस्तत्र पातिते ॥ २९॥
 utpātameghāḥ solkā ye prāgāsaṁste śamaṁ yayuḥ .
 sarito mārgavāhinyastathāsaṁstatra pātite .. 29..

Успокоились и исчезли дурные предзнаменования – зарева-облака, а реки вернулись в свои берега, когда был убит (асур Шумбха).

ततो देव गणाः सर्वे हर्ष निर्भरमानसाः।
 बभूवुर्निहते तस्मिन् गन्दर्वा ललितं जगुः॥ ३०॥
 tato devagaṇāḥ sarve harṣanirbharamānasāḥ .
 babhūvurnihate tasmin gandharvā lalitaṁ jaguḥ .. 30..

И с его гибелью исполнились радости сердца всех множеств богов, гандхарвы сладко запели.

अवादयं स्तथैवान्ये ननृतुश्चाप्सरोगणाः।
 ववुः पुण्यास्तथा वाताः सुप्रभोऽभूद्धिवाकरः॥ ३१॥
 avādayaṁstathaivānye nanṛtuścāpsarogaṇāḥ .
 vavuḥ puṇyāstathā vātāḥ suprabho’bhūddivākaraḥ .. 31..

А прочие заиграли, и сонмы апсар начали танцевать; повеяли благоприятные ветры, солнце засияло безупречным светом.

जज्वलुश्चाग्नयः शान्ताः शान्तदिग्जनितस्वनाः॥ ३२॥
 jajvaluścāgnayaḥ śāntāḥ śāntā digjanitasvanāḥ .. 32..

Спокойно горел (священный) огонь и стихли странные звуки, прежде наполнявшие пространство.

॥ स्वस्ति श्री मार्कण्डेय पुराणे सावर्निकेमन्वन्तरे देवि महत्म्ये शुम्भोवधो नाम दशमो ध्यायः समाप्तम् ॥
 .. svasti śrīmārkaṇḍeyapurāṇe sāvarṇike manvantare devīmāhātmye śumbhavadho nāma daśamo’dhyāyaḥ .. 10..

Такова в Деви Махатмье Шри Маркандейя Пураны (эпоха Саварни) десятая глава, именуемая “Убиение Шумбхи”.

आहुतिॐ क्लीं जयन्ती साङ्गायै सशक्तिकायै सपरिवारायै सवाहनायै कामेश्वर्यै महाहुतिं समर्पयामि नमः स्वाहा ॥

Перевод с санскрита: Андрей Игнатьев
 Источник: http://wiki.shayvam.com